Ngành công nghiệp livestream của Trung Quốc đang tăng trưởng với tốc độ chóng mặt khi thu hút cả giới trẻ lẫn dân kinh doanh tham gia vào cách bán hàng kiểu mới này. Câu chuyện về những ngôi sao đang lên trên các nền tảng livestream có thể kiếm tới hàng trăm nghìn Nhân dân tệ sau mỗi buổi bán hàng đã trở thành nguồn cảm hứng khiến ngày càng nhiều người hơn nữa vào cuộc chơi này.
Thế nhưng đằng sau vẻ hào nhoáng này là những góc khuất mà người ngoài khó có thể biết. Dưới đây là tâm sự từ những người “trong nghề” để có thể biết rõ hơn về những gì đang diễn ra phía sau những màn bán hàng đỉnh cao qua internet.
Các món quà ảo giả dối
Năm 2018, khi ngành công nghiệp Livestream ở quốc gia tỉ dân bùng nổ với tốc độ nhanh chóng mặt, cô Huang Xiao Bing cảm thấy sự nghiệp livestream của mình đang dần đi vào ngõ cụt. Chính vì vậy, cô quyết định mở công ty agency của riêng mình ở Thiên Tân, nhắm tới lĩnh vực livestream đang bùng nổ, nhằm quản lý các ngôi sao trực tuyến, những người hát, nhảy múa trước khán giả để nhận được các món quà ảo có thể đổi thành tiền.
Trong vai trò mới, cô giúp các livestreamer trở nên nổi tiếng hơn trước đám đông khán giả trực tuyến. Một trong những cách phổ biến nhất để đạt được điều này là đóng giả người xem mua quà ảo tặng cho các livestreamer giúp làm tăng mức độ nổi tiếng của họ, đánh lừa thuật toán các nền tảng khi ưu tiên các kênh của những người này cao hơn trên các trang khuyến nghị.
“Mỗi agency sẽ phải dành từ 3.000 đến 5.000 Nhân dân tệ (khoảng 456 USD đến 760 USD) để lấp đầy các cửa sổ chat bằng quà ảo”. Huang cho biết. Lúc đỉnh điểm, công ty của cô từng quản lý và đào tạo 40 người nổi tiếng trước khi cô quyết định rời ngành công nghiệp này để ở nhà làm nội trợ.
Cũng theo cô Huang, các kênh livestream sẽ cần nhân số người xem thực của mình lên 10 tới 50 lần mới vào được trang khuyến nghị trên các nền tảng, từ đây những livestreamer này mới có cơ hội thu hút người xem và tiền thưởng từ những người dùng thật. Để tối đa hóa lợi nhuận, Huang cho biết, công ty của cô không mua quà và tạo người xem ảo trong mọi buổi livestream mà chỉ chọn một số buổi livestream mà họ cảm thấy có khả năng mang lại nhiều tiền nhất.
Mọi người đều làm vậy
“Tất cả mọi người trong ngành đều làm như vậy, dù bằng cách này hay cách khác.” Huang cho biết. Chính bản thân các nền tảng livestream này đôi khi cũng thổi phồng số liệu để mọi người có cảm giác rằng nền tảng của họ hiện có rất nhiều người dùng.
Ví dụ điển hình của điều này có thể kể đến là nền tảng YY. Một nhà bán khống người Mỹ, Muddy Waters đã tố cáo mạng xã hội Trung Quốc này sử dụng các bot máy tính để làm giả số lượng người xem và gửi các quà tặng ảo cho các livestreamer trong “một vụ lừa đảo hàng tỷ USD”. Muddy Waters tuyên bố, có đến 90% doanh thu của nền tảng livestream YY, là giả mạo.
Các nhà phân tích cho rằng, việc làm giả lượng truy cập là một “bí mật mở” và đang diễn ra từng ngày của cả ngành công nghiệp internet, chứ không chỉ ngành livestream tại ở Trung Quốc. Điều này cũng xuất hiện trên cả các nền tảng mạng xã hội lớn khác như Facebook hay Twitter.
Bên cạnh các thủ thuật để tăng thứ hạng của kênh livestream trên các trang khuyến nghị, nền tảng tiếp thị người nổi tiếng Parklu tại Thượng Hải cho biết, các livestreamer còn có cơ hội nhận được tiền hoa hồng từ các món hàng bán được – thường đến 20%. Do vậy họ có thể sử dụng các tài khoản ảo do bot điều khiển để mua sản phẩm bằng chính tiền của mình và hoàn lại đến 50% số sản phẩm này, đồng thời bỏ túi phần hoa hồng.
“Mọi người đều sử dụng các lượng truy cập ảo, từ các công ty công nghệ lớn cho đến các KOLs (key opinion leader) nhỏ nhất.” Giám đốc tiếp thị của Parklu, Elijah Whaley cho biết. “Mọi người đều sử dụng lượng truy cập ảo ở một mức độ nào đó bởi vì đó là cách đánh lừa thuật toán, mọi người và các thương hiệu. Đó là một cách làm cũ nhưng mới được áp dụng trong ngành công nghiệp này, bằng nhiều cách khác nhau.”
Tuy nhiên, chỉ các công ty quản lý quy mô lớn mới có khả năng biến điều này trở nên hiệu quả. “Họ sẽ cần đến một mạng lưới nhiều kênh khác nhau với hàng núi các livestreamer để mô hình này trở nên khả thi.” Whaley cho biết. Ngay cả khi lợi nhuận trên mỗi livestreamer thấp hơn, “họ cũng không quan tâm bởi vì họ đang streaming đến 8 tiếng mỗi ngày cho cả 1000 livestreamer.”
Trong lễ hội mua sắm Ngày Độc thân 11/11 mới đây, Hiệp hội Người tiêu dùng Trung Quốc đã nhận được hơn 334.000 khiếu nại về các nền tảng livestream thương mại điện tử, phần lớn trong số chúng liên quan đến lượng truy cập giả và đơn hàng ảo.
Trên trang chủ của Taobao thuộc tập đoàn Alibaba Group Holding, nền tảng thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc, chỉ cần tìm kiếm với từ khóa “live stream views” sẽ đưa ra vô số sản phẩm giúp “tối ưu hóa lượng người xem” với chủ yếu là các mô tả mơ hồ về sản phẩm.
Một sản phẩm niêm yết trên nền tảng này được chào giá 50 tệ để đổi lấy 100 lượt xem ảo và 5 tệ để đổi lấy 30.000 lượt like cho các lần livestream trên nền tảng Douyin của ByteDance – phiên bản TikTok dành cho thị trường Trung Quốc. Nếu chi ra 20 tệ, khách hàng còn tạo được các thông báo giao dịch ảo – thường xuất hiện trên màn hình livestream mỗi khi một giao dịch được thực hiện – sẽ liên tục nảy lên trong phiên livestream sau mỗi 3 đến 5 giây trong vòng 3 tiếng. Điều này sẽ gây ấn tượng khiến người xem mua sản phẩm.
Tương lai nào cho các chiêu trò giả dối trong ngành công nghiệp livestream hiện tại
Tuy nhiên gần đây, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã bắt đầu để mắt đến những hành vi này và siết chặt quy định đối với ngành công nghiệp livestream đang tăng trưởng khó kiểm soát như vậy. Đầu tháng này, Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc đã phát hành dự thảo luật trong đó nghiêm cấm “các hành vi ngụy tạo hoặc thay đổi lượng người theo dõi, lượng người xem, lượt like, các giao dịch và số lượng truy cập trên các nền tảng livestream”.
Không những thế, cũng theo quy định mới của Cục Quản lý Phát Thanh và Truyền hình Quốc gia, các livestreamer tại Trung Quốc và những người muốn tặng quà họ cũng phải đăng ký bằng tên thật của mình. Hơn nữa, cơ quan này cũng quy định các nền tảng internet phải có trách nhiệm giới hạn số lần thưởng tiền mà mỗi người dùng có thể trao.
Sự kiện mua sắm Ngày Độc Thân 11/11 của Alibaba
Các cơ quan quản lý cũng đã tiến hành các biện pháp đánh gục những người cung cấp dịch vụ bot tạo lượng truy cập giả mạo cho các kênh livestream. Vào tháng 10 vừa qua, một người ở tỉnh Chiết Giang đã bị phạt 500.000 Nhân dân tệ vì hành vi cung cấp các lượt view, like và bình luận giả mạo cho các kênh livestream của những người bán hàng trên Taobao và các nền tảng thương mại điện tử khác.
Bất chấp các quy định siết chặt các quy định quản lý, các nhà phân tích vẫn cho rằng, việc các nền tảng livestream hướng đến giải trí và bán hàng vẫn sẽ tiếp tục tăng trưởng trong tương lai gần. Trong khi đại dịch Covid-19 đã buộc nhiều người phải ở nhà, làm việc và mua sắm từ xa, việc này cũng khiến số lượng người tham gia vào ngành công nghiệp livestream này gia tăng nhanh chóng.
Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, tính riêng trong nửa đầu năm nay, đã có hơn 10 triệu buổi livestream bán hàng trực tuyến tại Trung Quốc, và thu hút tới hơn 50 tỷ lượt xem. Các chiến dịch bán hàng trực tuyến này đã giúp phục hồi lĩnh vực bán lẻ tại Trung Quốc khi nền kinh tế trong nước mở cửa trở lại.
Với đà tăng trưởng mạnh mẽ như năm nay và cuộc cạnh tranh khốc liệt để leo lên được các vị trí hiển thị hàng đầu trước mắt người dùng, nhiều khả năng các chiêu trò đánh lừa thuật toán và qua mặt hệ thống xếp hạng sẽ tiếp tục phổ biến và khó kiểm soát hơn trong tương lai, bất chấp các biện pháp quản lý chặt chẽ của các cơ quan chính phủ Trung Quốc.
Tác Giả: Hồng Phúc
